Het is belangrijk dat mensen die slachtoffer zijn van narcistische mishandeling hun klachten herkennen en vervolgens serieus nemen. Het cluster van symptomen van narcistisch misbruik is samen te vatten in het 'Narcistisch Slachtoffer Syndroom' (van: Christine Louis De Canonville). Veel van de symptomen lijken op die van trauma: vermijdingsgedrag (van mensen, plaatsen, gedachten), verlies van interesse, gevoelloos zijn, gevoel een beperkte toekomst te hebben, slaap- of eetproblemen, geïrriteerdheid, schrikachtigheid, flashbacks hebben, gevoelens van hopeloosheid, psychosomatische ziekten, zelfbeschadiging en gedachten van zelfmoord. Als je samenleeft of werkt met iemand met narcisme kan het ook zijn dat je voortdurend stress in je lichaam ervaart, helemaal in de war bent en niet meer weet wat nu waar of niet waar is. Je bent onzeker, twijfelt voortdurend aan je jezelf, kunt geen keuzes meer maken of neemt beslissingen die ten koste gaan van jezelf en je eventuele kinderen.
Gaslighting
Narcistische mishandeling is verradelijk in die zin dat het misbruik geheim, sluw en vaak indirect is. De narcist kan het ene moment liefhebbend zijn en het volgende moment je tot woede drijven. Deze manier van handelen noemen ze Gaslighting.
Gaslighting is een manipulatietechniek en een van de meest schadelijke vormen van emotionele mishandeling. Het is erop gericht om iemands zelfvertrouwen kapot te maken en meer macht over de ander te krijgen. Het leidt ertoe dat het slachtoffer aan zichzelf en aan zijn/haar idee van de werkelijkheid begint te twijfelen.
Lees hier meer over gaslighting.
Narcistische mishandeling in je jeugd.
Ben je als kind opgegroeid in een gezin met een narcistische ouder of heb je te maken gehad met psychische of fysieke mishandeling en/of seksueel misbruik door een of beide ouders of ander familielid dan kan de stress als gevolg van dit trauma in het lichaam blijven en uiteindelijk klachten geven op fysiek, emotioneel en mentaal niveau. We spreken dan van ontwikkelingstrauma. Ontwikkelingstrauma is een verzamelnaam voor klachten die het gevolg zijn van een traumatische of onveilige jeugd.
Voorbeelden van klachten zijn:
• Hyperwaakzaamheid.
• Gevoeligheid voor zintuiglijke prikkels.
• Neerslachtigheid, depressiviteit.
• Niet in contact kunnen zijn met je lijf, emoties, jezelf of de ander.
• Moeite met concentratie, slaapproblemen.
• Moeite om jezelf te uiten.
• Je blijft beelden zien van een bepaalde gebeurtenis.
• Je gedraagt je plots anders dan je van jezelf gewend bent.
• Allerlei psycho-somatische klachten.
Als kind ontwikkel je overlevingsstrategieën en verdedigingsmechanismen om met de bedreigende situatie om te kunnen gaan en ook om contact met de ouder(s) te houden. Als jong kind heb je je ouder(s) nodig en wil je tegen welke prijs dan ook bij het nest blijven horen.
Misschien herken je je jezelf in een of meerdere van de volgende vormen van overlevingsmechanismen:
• Het gevoel te hebben altijd je best te moeten doen.
• Moeite met het aangaan van verbinding.
• Geen contact voelen met je eigen lichaam en uitsluitend in je hoofd wonen.
• Schaamte over jezelf. Het knagende gevoel er niet te mogen zijn.
• Voortdurend gericht zijn op de behoeften van anderen. Je eigen behoeften zijn beladen met schaamte.
• Je wilt over elke situatie controle hebben. Je durft niemand om hulp te vragen.
Het komt veel voor dat een traumatische gebeurtenis in het volwassen leven ook de onderliggende traumatische reacties of ervaringen oproepen uit de vroege jeugd.
Wat kan ik voor je betekenen als je met narcisme te maken hebt (of als kind hebt gehad) in je leven?
• Eerst je lichaam helpen stabiliseren en reguleren, zowel op fysiek, emotioneel als mentaal niveau. Vinden van hulpbronnen die voor jou ondersteunend zijn.
• Praktische hulp en advies over hoe om te gaan met iemand met een narcistische stoornis.
• Herstellen van het vertrouwen op eigen lichamelijke signalen en lichaamssensaties. De (vroegere) onveiligheid of geweld liggen namelijk diep verankerd in het lichaam en de lichamelijke reacties.
• Leren je weer open te durven stellen voor genoemde sensaties en gevoelens. Dit, indien passend, middels contactvolle aanraking.
• Herstel in het vertrouwen dat veilig contact met een ander persoon mogelijk is. Dit contact stapje voor stapje toe durven laten, zodat je je langzamerhand weer open durft te gaan stellen voor
andere mensen.
• Leren om steun te vragen.
• Herstellen van een gevoel van eigenwaarde en autonomie. Weer leren voelen waar jouw grenzen liggen. Macht krijgen over je eigen leven.
• Vandaaruit herstellen van zelfvertrouwen en begeleiding bij het maken van essentiële keuzes voor jou en je eventuele kinderen.
'Het Verdwenen Zelf'
Ik ben als therapeut aangesloten bij het netwerk 'Het Verdwenen Zelf' van Iris Koops. Op de website van genoemd netwerk vind je veel informatie over narcistische mishandeling en herstel (https://verdwenenzelf.org) en (https://professionals.verdwenenzelf.org).
Bovendien kun je hier lezen over de boeken die Iris koops geschreven heeft over deze problematiek: 'Herstellen van narcistische mishandeling' en 'Je leven in eigen hand. Verder na narcistische mishandeling'. Verder vind je hier ook de workshops die binnen 'Het Verdwenen Zelf' gegeven worden.
Bij emotionele en psychische mishandeling blijven veel ‘overlevers’ berooid achter waardoor zij geen specialistische hulp voor zichzelf kunnen betalen. Stichting het Verdwenen Zelf heeft een fonds opgericht om het aanbod van diensten voor deze groep beschikbaar te houden en voor deskundigheidsbevordering, voorlichting en bijdragen van projecten. Als jij voldoende financiële ruimte hebt en het werk van het Verdwenen Zelf een warm hart toedraagt, kun je via deze link fonds je gift doen.